Śląski ZPN

Z kart Historii 100-lecia Śląskiego Związku Piłki Nożnej - Prezesi stulecia

28/04/2020 14:47
Edmund Grabianowski Edmund Grabianowski Fot. Archiwum Polonii Bytom

W siódmym rozdziale Historii 100-lecia Śląskiego Związku Piłki Nożnej - zatytułowanym "Prezes stulecia" - prezentujemy sylwetki działaczy tworzących historię i legendę śląskiej piłki.


Od pracownika Ministerstwa Spraw Wewnętrznych po górnika. Powstańcy i politycy. Działacz ruchu śpiewaczego. Przekrój zawodów, zainteresowań i dróg życiowych jest bardzo szeroki, ale wszystkich ich łączyła pasja i miłość do piłki nożnej. Wszyscy przyczynili się do tego, że Śląski Związek Piłki Nożnej obchodzi 100-lecie! Każdy zasługuje na wspomnienie…

Poczet prezesów otwiera Edmund Grabianowski. Stojąc na czele Związku Towarzystw Sportowych Okręgu Górnośląskiego doprowadził do wyodrębnienia organizacji piłkarskiej na Walnym Zgromadzeniu Górnośląskiego Związku Okręgowego Piłki Nożnej, które odbyło się 8 sierpnia 1920 roku. Na czele pierwszego zarządu stanął Stanisław Flieger, który pełnił tę funkcję 9 lat.

Najbardziej zagadkową postacią w gronie przedwojennych sterników śląskiej piłki jest Paweł Kopieczny. Na zaledwie trzy miesiące zajął fotel prezesa, który musiał opuścić w niesławie. Misji naprawczej podjął się Alojzy Budniok, za kadencji którego siedziba Górnośląskiego OZPN została przeniesiona ze znajdującego się poza granicami Polski Bytomia do Katowic. Zainspirował także swojego następcę, Rudolfa Niemczyka, do propagowania idei tworzenia polskich klubów.

Niezwykle burzliwy okazał się ostatni przed wojną okres. Znany na salonach II Rzeczpospolitej Józef Żółtaszek z jednej strony doprowadził do organizacji – jedyny raz w historii – Zjazdu PZPN w 1935 roku w Katowicach. Z drugiej – na znak protestu przeciwko działaniom PZPN w 1937 roku razem z zarządem Śląskiego OZPN podał się do dymisji. W odpowiedzi PZPN zdyskwalifikował czołowych śląskich działaczy, zawiesił działalność władz okręgowych i wyznaczył na Komisarza Wacława Augusta Wojakowskiego. Śląskie kluby ogłosiły jednak strajk, który został zakończony po spełnieniu żądań przez prezesa PZPN.

Po oswobodzeniu naszego regionu spod okupacji hitlerowskiej, pierwsze walne zebranie piłkarskich działaczy powołanego województwa śląsko-dąbrowskiego, odbyło się 15 marca 1945 roku. Na nim wybrano prezesa Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, którym został prezydent Katowic Józef Wesołowski. Tak rozpoczął się mariaż piłki nożnej z polityką. Kolejni prezesi łączyli działalność sportową i społeczną. Józef Salcewicz był wicewojewodą, a Jerzy Ziętek, który kierował śląską piłką w okresie jej największych sukcesów w sumie 17 lat, przeszedł drogę od wojewody do zastępcy przewodniczącego Rady Państwa.

Związku nie ominęły jednak w tym czasie trudne chwile, których symbolem jest Kazimierz Ulewicz. Ustanowiony pełnomocnikiem PZPN, gdy decyzja specjalnej komisji Głównego Komitetu Kultury Fizycznej o „dożywotniej dyskwalifikacji szkodników sportu ludowego na Śląsku” uderzyła w najbardziej zaangażowanych działaczy.

Najbardziej skoncentrowany na piłce nożnej wśród działaczy Śląska był Karol Feliks Krawczyk, który w 1934 rok wszedł do zarządu Śląskiego OZPN i działał także w latach powojennych, niezależnie od warunków politycznych. Jednocześnie przetarł szlak do PZPN i sztabu szkoleniowego reprezentacji Polski. W piłkarski nurt działaczy wpisali się również kolejni prezesi – piłkarze Czesław Władysław Przymenski i Marian Wysocki.

Charakterystyczna dla ostatnich 40 lat działalności Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Katowicach, a następnie Śląskiego Związku Piłki Nożnej była wielokadencyjność. Roman Stachoń kierował zarządem aż do śmierci, tak samo Edward Puszczewicz i Marian Dziurowicz, który z Katowic przeniósł się do Warszawy i jako pierwszy działacz śląskiego środowiska piłkarskiego stanął na czele PZPN. Jego następcą został Rudolf Bugdoł, który 27 września 2002 roku został jednogłośnie wybrany prezesem i stał na czele zarządu Śląskiego Związku Piłki Nożnej aż do 26 sierpnia 2016 roku, kiedy funkcję objął Henryk Kula.